De bosschen van Waerloos

We keren nog een keer terug naar de parel van onze gemeente: naar Waarloos, waar ook de meeste bossen ondertussen verdwenen zijn. Maar niet alle.

Neem nu het Hessepoelbos, nota bene bijna pal in het centrum. Het bos werd al in 1303 vermeld en heette toen Vorspoele. De plaatsnaam verwees gewoon naar een kikkerpoel, want vors is een verkorting van kikvors. Een eeuw later sprak men al van Horspoel, een drenkplaats voor paarden. En hoe het dan Hessepoel(bos) is geworden, lees je in de Toponymie van Waarloos van Robert Van Passen (1997). Het was eigendom van het Gasthuis, later het OCMW van Mechelen en werd in 1994 verkocht aan de fusiegemeente Kontich-Waarloos.

Goed dat we tegenwoordig veel op internet kunnen terugvinden. Op Geopunt Vlaanderen kan je de kaart raadplegen die Ph. Vandermaelen ca. 1850 uittekende. Op het stukje Waarloos dat je hier ziet, ontdek je nog een paar bossen. (Klik op de kaart voor vergroting.)

Bron: Informatie Vlaanderen, http://www.geopunt.be/kaart, historische kaarten, Vandermaelen kaarten, 1846-1854

Links bovenaan zie je bijvoorbeeld Vissershagen, al vermeld in 1447; het verwijst naar de familie Visschere, leenmannen van de Berthouts, die hier de lakens uitdeelden. De hoeve van Geysemans (en later Wachters) werd in 1994 ernaar vernoemd. Het bos was al een eeuw eerder gerooid: het is de imposante boerderij met het wapenschild van de heren van Waarloos, de familie della Faille.

Michel Geysemansstraat 5, 2010, vóór de renovatie. (Klik op de foto voor vergroting.)

Rechts bovenaan vind je het Huls(t)mansbosch (1431/1454). Mogelijk verwijst deze naam naar een inwoner uit de buurt die Van der Hulst heette, of naar de hulst die in het bos groeide (en waar die mensen mogelijk naar genoemd werden). De oorspronkelijke eigenaar was ook weer het Gasthuis van Mechelen. Nu heeft Natuurpunt van het al sinds mensenheugenis gerooide bos weer een jong bos gemaakt.

De Heilige-Geestbossen, soms ook Blind-Meskesbos en Lieve-Meiskesbos geheten, werden al sinds de 15e eeuw zo genoemd. Intrigerende namen, ook al omdat ze nu nog altijd gedeeltelijk tot het patrimonium van Sint-Rombouts behoren. Met de meisjes zijn ook de bomen verdwenen.

Laat nu je blik nog even dwalen over dit stuk Waarloos vanuit vogelperspectief. In 1850 woonden er ongeveer 650 mensen, links en rechts van de Grote Steenweg die al kort na 1700 was rechtgetrokken.

Valveken 3 De hoeven droegen toen alle een naam:

Valbeek is het gedeeltelijk in Kontich gelegen Valveken.

De gebouwen van de Kloothoeve stonden op het grondgebied van Reet; in de volksmond werd ze ook wel de Balhoeve of de Vier Ballen genoemd, naar het bolspel dat er werd gespeeld.

Ten Haute (Houte) betekent eigenlijk in het bos en is een andere naam voor de Sint-Michielshoeve: ze werd grotendeels opgeslorpt in het complex van de nu verdwenen brouwerij Maes.

Ter Beek was een gehucht bij de grens met Rumst en de Grote Steenweg; in 1994 werd deze naam door de Landelijke Gilde gekozen voor een daar gelegen hoeve.

Zicht op Terbeek, met de molen van Waarloos (vóór 1914). Rechts: Hoeve Terbeek (2016)

Uiteraard mogen de herbergen niet worden vergeten: aan het kruispunt met de Michel Geysemansstraat (de vroegere Reetsche Steenweg) stond Cabaret à la Rose, door de Waarlozenaars De Roos genoemd en later omgedoopt in ’t Hoefijzer. En ten slotte De Kroon, op de plek waar ook de molen van Waarloos stond. De naam verwees naar de krans die afspanningen uithingen om zich als drankhuis kenbaar te maken aan de vele reizigers die destijds langs die drukke baan passeerden.

De Slijkhoeve onderaan was een herenhof dat dateert uit 1636 en is nu een parel van het Rumstse bouwkundig erfgoed. De architectuur werd bijna ongeschonden bewaard en de schuur met strodak fraai gerestaureerd. Maar uiteindelijk hebben we hier alweer onze dorpsgrenzen overschreden...

Tekst: Frank Hellemans. Foto’s: Kring voor Heemkunde. Kaart: Geopunt Vlaanderen.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, juni 2019.

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website